Vaak wordt er gedacht dat bij het formatief volgen van kinderen er geen doelen gesteld hoeven te worden. We hebben inmiddels geleerd dat dat niet zo is. Bij formatief handelen worden wel degelijk doelen gesteld en kunnen ook normen worden gehanteerd. In Onderbouwdonline geven we alle kinderen een jaar de tijd om een doel te ontwikkelen. Daarmee stellen we een haalbare norm.

In dat jaar moet het kind het doel natuurlijk wel regelmatig gezien, gehoord en of ervaren hebben. Formatief handelen past dus het beste bij methodes, ook wel methodetoetsen genoemd. Je stelt daarbij het kind in de gelegenheid het doel te oefenen alvorens het controlemoment wordt uitgevoerd. Vergelijk bijvoorbeeld zwemles waarbij een kind mag afzwemmen terwijl de badmeester of juf eigenlijk zeker weet dat het kind niet meer kan zakken tijdens het afzwemmen. Het kind gaat dan zelfverzekerd naar het afzwemmen toe en ervaart het als een feestje.

Doelen beschrijven

Veel methodes beschrijven hun eigen doelen en nemen daarbij SLO als uitgangspunt, dat geldt ook voor Onderbouwd. De doelen van het SLO worden vertaald in begrijpelijke taal voor alle betrokkenen waarbij vakjargon zoveel mogelijk wordt vermeden.

Maandag gaan we je een voorbeeld geven van het doel woordenschat en woordgebruik.

Fijn weekend allemaal!

In deze minicursus gaan we eerst beter kijken naar formatief handelen.

Formatieve handelen wordt gebruikt om informatie te krijgen over het ontwikkelingsproces van het kind. Deze informatie heeft als doel sturing te kunnen geven (Bennett, 2011; Black & Wiliam, 2009). Dit is wat anders dan summatieve toetsen, die worden gebruikt als afsluiting of als conclusie van het leren (Kneyber & Sluijsmans, 2016). De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor ‘toetscultuur’ en het belang van ‘formatief toetsen’. 

Maar er is nogal wat verwarring over formatief handelen.

Deze week gaan we elke dag een misvatting over formatief handelen bespreken. 

Misvatting 1 

Bij formatief toetsen observeer je alleen en geef je geen beoordeling en mag je geen norm gebruiken

Een formatieve toets is bedoeld om kinderen, hoe jong ze ook zijn, inzicht te geven in waar zij staan in de ontwikkeling. Een beoordeling kan veel inzicht geven in waar een kind staat. Soms associëren we een beoordeling met summatief toetsen, maar dat is niet nodig: het belangrijkste is dat de formatieve beoordeling geen summatieve waarde heeft. 

Dat wil zeggen dat je niet zegt dat iets goed of fout is maar aangeeft waar het kind verbeterpunten of juist meer uitdaging nodig heeft, hoeveel hulp het kind daarbij wil/moet krijgen en op welke manier het kind deze wil ontvangen.

Binnen Onderbouwdonline wordt dit inzichtelijk gemaakt door het gebruik van de kleurcodes en de letter A,B,C of D.

Het blijft echter wel belangrijk om effectieve feedback en feedforward te geven: een kind moet weten waar hij of zij staat én wat handige vervolgstappen zijn, met als doel het kind vertrouwen te geven op een succesvolle ontwikkeling.

Zoals beloofd zal ik deze periode ingaan op het verschil tussen kinderen volgen en kinderen toetsen.

We trappen deze minicursus af met de volgende vraag:

Wat is het verschil tussen formatief & summatief toetsen?

Om een kleuter te beoordelen wordt er gebruik gemaakt van twee vormen van toetsing: formatieve en summatieve toetsing. 

Met toetsing wordt bekeken hoe een kind ervoor staat en hoe hij zichzelf verder kan ontwikkelen.  

Maar wat is het verschil tussen summatief en formatief toetsen en wanneer worden ze ingezet?

Summatief toetsen

Summatief toetsen is prestatiegericht en vaak gebonden aan een norm. 

Ze hebben een hoog goed/fout gehalte en is vaak een momentopname. 

Het kind wordt dan vergeleken met leeftijdsgenoten die op dat moment dezelfde toets maken.

Vaak is er sprake van een schoolnorm, een norm op bestuurs- of stichtingsniveau, maar het kan ook een landelijke norm zijn.

Formatief toetsen

Formatief toetsen is meer gericht op een ondersteuning van de leerling tijdens het leerproces. 

Observaties en het stellen van open vragen zijn ook waardevolle methoden om formatief te toetsen. Hierdoor krijgt de leerkracht een duidelijk inzicht hoe het kind zich ontwikkelt. 

De feedback die de leerkracht over het gemaakte werk geeft moet het kind verder doen ontwikkelen en weer een stapje verder brengen in het leerproces. 

Daarbij weet het kind welke diepgang er wordt verwacht op een bepaald onderwerp. Door de formatieve manier van volgen is het kind in een eerder stadium met de lesstof bezig.

Kort samengevat

Bij summatief toetsen draait het voornamelijk om de norm en het goed of fout, terwijl het bij formatief toetsen vooral draait om de feedback die het kind tijdens of na spel ontvangt om verder te kunnen groeien.

Volgende week gaan we verder met deze minicursus.

Fijn weekend allemaal!

Simone

Soms begrijp ik de wereld niet meer. De afgelopen dagen krijg ik veel leerkrachten die het digitaal portfolio willen afdrukken.

Waarom versturen jullie dat niet digitaal? 

Het is niet erg milieuvriendelijk om al die pagina's te printen en dat leerlingverslag is niet langer dan een maand geldig want het kind ontwikkelt zich elke dag weer verder.

Je geeft de ouders dus een momentopname.

De argumenten die ik dan terugkrijg is dat het zo leuk is om iets mee te geven aan de kinderen.

En dat de kinderen in de midden- en bovenbouw ook een rapport meekrijgen.

Kleuters een rapport?

Maar voor kleuters hebben wij een portfolio. En ja dat portfolio is heeeeeel lang. Het sluit aan bij het formatief willen volgen van kinderen. Dus geen toetsmomenten meer.

En zeker geen rapport! Een kleuter is ook geen schoolkind en kun je dus niet gelijk trekken met de midden-bovenbouw.

Ouders zouden in principe meerdere keren per jaar het portfolio moeten kunnen bekijken.

Zeker als er problemen zijn met een kind.

Dat scheelt je heel veel tijd.

Denk er eens over na. Alle kinderen krijgen twee keer per jaar een rapport op de scholen.

Ik durf te beweren dat sommige kleuters 10 keer per jaar een portfolio moeten hebben wat besproken moet worden met de ouders en andere kinderen slechts twee keer.

Nu overdrijf ik weer. Maar echt, de ene ouder heeft meer informatie nodig dan de andere.

Niet iedereen is hetzelfde, kleuters niet en hun ouders dus ook niet.

Veel scholen hebben nu vakantie. Na de vakantie beloof ik je dat ik hier op terugkom met een mini cursus. 

Daar vertel ik je ook alle nieuwtjes van het ministerie van onderwijs en de ontwikkelingen omtrent de leerlingvolgsystemen.

Heb je nu vakantie? Geniet ervan

Groeten

Simone

De pashaas en zijn mandje

De paashaas heeft een mandje

En komt hij op een dag

Dan stopt hij eitjes in de tuin

Die jij dan zoeken mag!

En heb je ze gevonden dan is het een beetje feest

Want dan weet je zeker dat de paashaas is geweest!

Liedje en kaarten bij doel ruimtelijke begrippen lente