Letterkennis, een veel en vaak besproken onderwerp in de kleutergroepen. En dan vooral:

Hoeveel letters moeten de kinderen kennen? Moeten kleuters wel letters leren? Of kan dat pas in groep 3?

Een aantal jaar geleden schreef SLO:

Het kind maakt kennis met enkele letters. Er zijn echter toetsen in omloop die letters testen waarbij een kind maar liefst 20 letters moet kunnen herkennen en benoemen.

Dat zijn dus geen enkele letters maar bijna het hele alfabet!

SLO

Letterkennis is opgenomen in het domein grafemisch en fonemisch bewustzijn en alfabetisch principe.

En daar hoort het doel natuurlijk ook thuis. We moeten wel even met een lampje zoeken om te ontdekken welke doelen nu over letterkennis gaan.

Hier zijn ze dan!

Spelen met klanken (fonemen) en symbolen

Ontdekken dat klanken met letters corresponderen

Deelnemen aan klankspelletjes

De beschrijvingen zijn behoorlijk summier en je weet eigenlijk niet goed wat je er inhoudelijk mee moet.

Dat betekent dat er gevaar is wat betreft de interbeoordelaarsbetrouwbaarheid. Het doel is namelijk zo ruim beschreven dat elke leerkracht daar een eigen inhoud aan kan geven.

Wanneer je bijvoorbeeld in mijn vorige post leest hoe uitgebreid een kind tijdsbegrippen moet leren kennen dan is dit toch wel een beetje schamel.

Ik wil echt niemand afbranden en zeker mijn collega's niet, maar hier is toch naar mijn bescheiden mening geen sprake meer van inhoudsvaliditeit. Een kind dat speelt, ontdekt en deelneemt is (bijna) niet formatief te toetsen. We kunnen dus eigenlijk wel besluiten het hele doel te schrappen of toch nog een poging te doen.

Onderbouwd

Leerstap A   Het kind maakt kennis met woorden die met dezelfde klank beginnen

Leerstap B   Het kind leert woorden met vier verschillende beginklanken bij elkaar zoeken

Leerstap C   Het kind leert zes letters benoemen

Leerstap D   Het kind leert 12 letters benoemen

'Klanken die met letters corresponderen' is niet uit te leggen aan ouders en kinderen. Daarom is gekozen voor de term benoemen. Het aantal letters van 12 komt voort uit het aantal letters wat nodig is om op een succesvolle manier te starten in groep 3.

Dit is een vast letterpakket. Hierover lees je meer op de leerkaart en in onze handleidingen.

Natuurlijk hoef je niet te doen wat wij menen dat goed is. Een gesprek met je collega's van groep 3 zou ook heel veel op kunnen leveren.

We moeten tenslotte aan proberen te sluiten bij groep 3 om een doorgaande lijn te kunnen borgen en kinderen met mogelijke dyslexieproblemen een handje te helpen.

Fijne werkweek allemaal en tot volgende week

Deze week stellen we het rekendoel tijdsbegrippen aan de orde. Vaak gebruiken we hiervoor een stappenverhalen, kalenders, week en dargritme kaarten.

SLO zegt hierover het volgende:

Omgaan met begrippen rond tijdsindeling zoals namen van de dagen van de week, delen van de dag, seizoenen en de namen van de maanden.

Omgaan met begrippen rond tijdsaanduiding

Omgaan met dagritme, weekritme, jaarritme en cyclische aanduidingen

Plaatsen van gebeurtenissen in tijdsvolgorde

Verkennen van diverse digitale en analoge klokken en de functie van de klok

Aflezen van de hele uren zowel digitaal als analoog

Gebruiken van eenvoudige kalenders

Meten van de tijd met informele tijdsmeters

Redeneren over tijd in passende conflict- en probleemsituaties

Onderbouwd heeft de volgende vertaling gemaakt en de doelen in tweeën geplitst

tijd

Het kind maakt kennis met dagritme, dag/nacht

Het kind leert de dagdelen en de dagen van de week

Het kind leert omgaan met het weekritme en de seizoenen

Het kind leert omgaan met het jaarritme en de hele klokuren benoemen

tijdsbesef

Het kind maakt kennis met de tijdsbegrippen in dagelijkse gebeurtenissen

Het kind leert een tijdsvolgorde aanbrengen in een gebeurtenis

Het kind leert tijdsbegrippen benoemen en toepassen

Het kind leert redeneren over tijd in probleem- en conflictsituaties

Heutink heeft leuke verhaaltjes te koop van het merk Educo in 3, 4 en 5 stappen.

In de verhaaltjes is vaak sprake van conflictsituaties. Zie hiervoor de uitleg hieronder.

Verder hebben e besloten de digitale klokken achterwege te laten en eerst uit te leggen met een gewone klok wat een klok is.

Wat is inhoudsvaliditeit?

Inhoudsvaliditeit betekent dat je een doel duidelijk beschrijft zodat een ieder weet wat er met een doel wordt bedoeld.

De term 'Omgaan met...' die SLO hanteert is niet voldoende voor inhoudsvaliditeit. Het begrip omgaan met leidt tot teveel discussie.

SLO geeft daarom aan dat de doelen zo zijn beschreven dat de school zelf de vertaling mag maken.

Gelukkig hebben wij dat voor jullie al gedaan.

Scheelt heel veel tijd en werk en dan kunnen jullie je richten op hetgeen zo belangrijk is: lesgeven!

PS

Omdat het doel tijd onder meten en meetkunde valt zal vanaf volgend schooljaar het doel onder het icoon Mien de meetmuis gaan vallen.

Deze week kijken we naar het SLO doel rijmen.

Rijmen staat bij SLO als volgt beschreven:

Herkennen en gebruiken van rijmwoorden.

Wij hebben daar het volgende van beschreven zodat het formatief te volgen is:

leerstap A: het kind maakt kennis met rijmen

Leerstap B: Het kind leert passief rijmen

Leerstap C: Het kind leert actief rijmen

Met deze leerstappen hebben we voldaan aan het beschreven doel. 

Echter wij hebben gemeend er aar nog een aan toe te voegen als voorbereidend op het 'zoem -of zingend lezen'.

Leerstap D: Het kind leert rijmlezen

Om het rijmen te kunnen observeren is het noodzakelijk dat je afbeeldingen gebruikt.

Kinderen hebben ook dan nog steeds de neiging om te zeggen dat een kip en een haan bij elkaar horen in plaats van de kip en de wip en de haan bij de maan.

Fijn weekend allemaal!

Simone

Vaak wordt er gedacht dat bij het formatief volgen van kinderen er geen doelen gesteld hoeven te worden. We hebben inmiddels geleerd dat dat niet zo is. Bij formatief handelen worden wel degelijk doelen gesteld en kunnen ook normen worden gehanteerd. In Onderbouwdonline geven we alle kinderen een jaar de tijd om een doel te ontwikkelen. Daarmee stellen we een haalbare norm.

In dat jaar moet het kind het doel natuurlijk wel regelmatig gezien, gehoord en of ervaren hebben. Formatief handelen past dus het beste bij methodes, ook wel methodetoetsen genoemd. Je stelt daarbij het kind in de gelegenheid het doel te oefenen alvorens het controlemoment wordt uitgevoerd. Vergelijk bijvoorbeeld zwemles waarbij een kind mag afzwemmen terwijl de badmeester of juf eigenlijk zeker weet dat het kind niet meer kan zakken tijdens het afzwemmen. Het kind gaat dan zelfverzekerd naar het afzwemmen toe en ervaart het als een feestje.

Doelen beschrijven

Veel methodes beschrijven hun eigen doelen en nemen daarbij SLO als uitgangspunt, dat geldt ook voor Onderbouwd. De doelen van het SLO worden vertaald in begrijpelijke taal voor alle betrokkenen waarbij vakjargon zoveel mogelijk wordt vermeden.

Maandag gaan we je een voorbeeld geven van het doel woordenschat en woordgebruik.

Fijn weekend allemaal!